پیشینه دامداری درروستای اشینه:

درمورد شغل دامداری اهالی روستا گفتنی فراوان است.

در اینجا ابتدابه ذکرعناوین درموردشغل دامداری بعضاًبا اصطلاح محلی می پرداریم وسپس توضیحات مختصری درمورد بعضی ازآنها خواهیم داد.

- دامداران مطرح روستا

- ییلاق وقشلاق

- مرتع

- آبشخوار

- بوکن

- سیاه چادر

- الاغ وسگ

- پشم چینی وپشم رسی

- زادوولدگوسفندان

- خورده (برّه ها وبُزغاله ها)

- چال(محل نگهداری خوردهای تازه متولدشده)

- رنگ داری(تشخیص مادروبچه گوسفند)

- ترازچینی(برداشت محصول)

- خطرحیوانات وحشی وراهزن ها

- انواع بیماری های دامی

- تلف شدن دام هابراثر...

- تغییرسبک دامداری درده های اخیر

- آخرین بازماندگان دامداراشینه

- لوودری(گوسفندان خانگی)

-و ...

دامداران مطرح روستا:

نام اشینه از دیرباز با دامداری وگله داری عجین بوده است.  دامداری وکشاورزی درردیف مهمترین رتبه شغل اهالی قرارداشته است.

قبل از اینکه واردموضوع شویم بایدبگویم پس از حمله اعراب مسلمان به ایران درزمان خلیفه دوم  تعدادی ازآنها درقسمت هایی ازکشورمان سکنی گزیدند ازجمله در آباده شیرازوقریه بافران درشش کیلومتری شرق نائین که موردبحث ما می باشد. عرب های بافران ازاعراب  بنی عامرندکه ازسفلی اردستان به دلیل مراتع وچراگاه خوب به این منطقه کوچ می کنندپس از آن اهالی بافران به دودسته عرب وعجم تقسیم می شوندو تا سالیان سال تعصبات خاصی به یکدیگرپیدامی کنند.

پیشترگفتیم روستای اشینه مالکیت خصوصی داشته وفردی به نام حاج قاسم از دامداران و شترداران بزرگ آن زمان، روستا را از دختر شمشیرخان عرب که گفته می شودازاهالی آباده شیرازبوده خریداری می کند قربانعلی فرزندحاج قاسم باشهربانو(عرب بانو )دختر استادمحمدآهنگرکه دردرباریکی ازشاهزادگان قاجاربه نام حسام السلطنه خدمت می کرده ازدواج می کند.چرایی نزدیکی بسیارزیادزبان وگویش اهالی روستابازبان وگویش نائینی ها دراین است که گفته می شودحاج قاسم ازاهالی بافران بوده وهمسرایشان ازآباده شیرازمی باشد.

ازآنجایی که آب وهوای منطقه معتدل کوهستانی بوده وبرای پرورش دام مناسب است تعدای ازفرزندان ونوادگان حاج قاسم شغل پدری واجدادی را پیشه خودمی سازند.سپس این شغل نسل به نسل ادامه می یابد. بعضی ازکسانی که چوپان بودنده اندخودصاحب گله وگوسفندمی شوندوبعضی نیزترجیع می دهندهمچنان چوپان باقی بمانندوبه داشتن تعدادکمی بزومیش رضایت می دهند.

تعدادی ازدامداران مطرح روستاپس ازحاج قاسم بزرگ عبارتنداز:

مرحوم قربانعلی(یکی ازفرزندان حاج قاسم)وازفرزندان ذکور وی مرحوم رضامعروف به رضا اشینه ای ومرحوم قاسم معروف به قاسم اشینه ای ازفرزندان عبدالله مرحوم قنبر ومرحوم باقررامی توان نام برد ازفرزندان باقر(ازنوادگان عبدالله) مرحوم حسین و مرحوم محمدآقا معروف به محدآقا رامی توان نام برد(مرحوم محمدآقادرشهرک ایراج ازتوابع خوروبیابانک آرمیده است)، ازفرزندان رضااشینه ای مرحوم حاج حسین قاسمی و مرحوم حاج علی آقا قاسمیان رابایدنام بردهمچنین ازنوادگان عبدالله مرحوم علی قنبری که ساکن انارک شدند و تا اواخرعمرشریفشان به شغل دامداری ادامه دادند رامی توانیم نام ببریم همچنین  مرحوم جلیل لطفی فرزند قنبر، مرحوم مصطفی رضایی فرزندحسن،مرحوم ذبیح الله رضایی فرزندمصطفی وآقای امیرقاسمی فرزندحاج حسین به شغل دامداری روی می آورند.

البته  فرزندان ونوادگان اناث بعضی ازخانواده هانیزدامداربوده اند.

دامداران مذکور با ایجادشقل خانواده های زیادی رابرای امرارمعاش مشغول به کارمی کرده اند.

آخرین بازمانده دامداردر روستای اشینه آقای امیرقاسمی می باشدکه سبک دامداری راتغییرداده و همراه بامرحوم ذبیح الله رضایی به شکل یکجانشینی وماندن چهارفصل را در روستابه سرمی بردند.پس ازفوت ذبیح الله ایشان نیز به علت تنهایی وکهولت سن دام هارافروخت وچوب رابرزمین گذاشت.

ازآن پس دیگرشغل شریف وپردرآمد دامداری ادامه نیافت وبه بوته فراموشی سپرده شد.
 چه عواملی موجب گردیده تااین شغل به حاشیه رانده شود؟چرا خانواده های درگیربااین شغل که میراث اجدادیشان نیزبوده است با ادامه فعالیت درآن مخالفت کرده اند؟علت رابایددرجایی دیگرموردبررسی قرارداد.

ییلاق و قشلاق:

دامداران روستا کوچ رو بوده اند یعنی درزمستان به جاهای گرمسیرو خوش آب وهوا،و درتابستان به نقاط سردسیر و سرسیز که معمولا روستا نیز شرایط ییلاق راداشته.می پرداخته اند آنان به صورت جمعی کوچ می کرده اند.

 دامداری وگله داری شغلی پردردسر، سخت و طاقت فرسا و درعین حال پردرآمد و به لحاظ اینکه دردامنه طبیعت وسرسبزی می باشد روحیه بخش وفرح بخش است یکی ازخصوصیات ذاتی گله داری زندگی جمعی و گروهی ودرکنارهم بودن است به همین دلیل خانواده های پرجمعیت را می طلبد. افراد زیادی برای چرای دام ،زادو ولد گوسفندان ،دوشیدن شیر و تبدیل آن به محصولات لبنی مانند ماست، پنیر، کشک، قارا، روغن، کره و... همدیگر را یاری می رسانده اند ازطرفی چون باید درتمام طول سال روزها و نیز شب ها رادرصحرا و بیابان به سرمی بردنده اند خطرات زیادی آنها را تهدید می کرده است به همین سبب چندین خانواده درمقاطعی حتی از روستاهای دیگر مانند مارچوبه که از اقوام نزدیک  نیزبوده اند باهم و درکنار هم به ییلاق و قشلاق می پرداخته اند.

مرتع:

مرتع زمینی است با پوشش گیاهی طبیعی خودرو که غالباً یک ساله و چندساله ، بوته ای ، بعضاً درختچه ای، ویا دارای درختان پراکنده بوده و در فصل چرا ، عرفاً مورد تعلیف دام قرار می گیرد و یکی از منابع تامین غذای دام اهلی و وحوش است و دارای کارکردهای متعددی از قبیل حفظ آب و خاک ارزش های

زیست محیطی ، گیاهان دارویی و صنعتی می‌باشد .

آنان بهترین نقاطی که بیشترین کوچ درآنجا داشته اند.استان فارس (آباده ،سعادت آباد،جوی امین آباد،اقلیدو...)که حدودبیست سال درآن استان  بوده اند  بعدازآن استان اصفهان (منطقه فریدن، انارک، چوپانان،خوروبیابانک و ...)،استان یزد( عقداو ...)،استان کرمان و...بوده است..

بوکن:

بوکن ها درواقع غارهای دست ساز زیرزمینی هستندکه برای اتراق شبانه چوپانان وگوسفندانشان مورداستفاده قرارمی گیرد وبه لحاظ اینکه درون زمین قراردارندزمستان ها گرم وتابستان هاخنک می باشند.

همانگونه که گفته شد دامداران سعی می کردنده اند زمستان ها را به مناطق گرمسیربروند ولی هرکجا که می رفته اندگاهاً زمستان خودنمایی می کرده است ومجبور بوده اندبا برف و سرما دست وپنجه نرم کنند به همین منظور در بیابان ها و درون کوه ها وتپه ها غارهایی دست سازبزرگ و کوچکی حفرنموده اندکه به آن بوکن می گویند. بوکن ها درواقع غارهای دست ساز زیرزمینی هستندکه برای اتراق شبانه چوپانان وگوسفندانشان مورداستفاده قرارمی گیرد وبه لحاظ اینکه درون زمین قراردارندزمستان ها گرم وتابستان هاخنک می باشند.طول وعرض بوکن ها متفاوت است و ارتفاع آن معمولابه اندازه قدیک انسان می باشد درانتهای بوکن ها حفره ای جهت تهویه هوا تعبیه شده است تا ازدم گرفتگی وخفگی کوسفندان جلوگیری شود معمولادرجلوی بوکن ها اتاقکی جهت قرارگرفتن چوپانان طراحی شده است که به آن مردخانه می گویندنوع بوکن براساس تعدادگوسفندان انتخاب می شده است. درفصول گرم سال مقداری هیزم وبوته دربوکن هاذخیره می کرده اندتا در زمستان وشرایط سخت برای روشن کردن آتش از آن استفاده نمایند.

الاغ وسگ:

الاغ وسگ جزه لاینفک زندگی دامداران می باشد.برای سهولت و راحتی در تردد و همچنین ایمنی دربرابرخطرات یک یاچند راس الاغ وچندین قلاده سگ داشته اند. از الاغ هابرای حمل ونقل وجابجایی اسباب واثاثیه،نقل وانتقال کودکان،زنان،افراد سالمند و حتی چوپانان استفاده می شده است سگ ها نیز نگهبان وپاسبان گله بوده اند تادربرابر خطرات احتمالی مخصوصا حمله حیوانات وحشی به ویزه گرگ هادرامان باشند.

گرگ ها:

 گرگ‌ها یکی از جذاب‌ترین موجودات زنده وماشین‌های کشتار با جثه‌ی متوسط هستند.آن هادر اواخر تابستان جفت‌گیری کرده و پس از حدود ۹ ماه بین ۱ تا ۱۱ توله بدنیا می‌آورند.

 توله گرگ‌ها پس از ۶ ماه به شکارچی تبدیل می‌شوند و پس از ۲ سال بالغ به حساب می‌آیند. گرگ به طور متوسط بین ۴ تا ۸ سال در طبیعت زنده می‌ماند.

دام داران،گله داران وبه طورکلی  روستائیان باجانوری وحشی به نام گرگ آشنائی کامل دارند زیرا هرکجا گوسفندی باشد گرگی هم هست.
دغدغه اصلی یک دامدار وگوسفندداربه دام گرگ نیفتادن گوسفند خویش است هیچ دامداری سراغ نداریم که باتهدیدگرگ روبرونشده باشد
گرگ ها جانوران یاهوش و قدرتمندی هستند.غریزه قتل وکشتن درگرگ ها بسیارقوی است آنها به تنهایی گشت می زنندولی به صورت گروهی حمله وشکارمی کنند گرگ ها وفادارترین جانوربه همنوع خود هستند یکی ازدلایلی که  اگرگرگی به گله ای حمله کرد به جای یکی چندین گوسفند رامی کشد همین وفاداری به همنوع خویش است.
آنها دارای 42دندان با فکی بسیارقوی هستند.

لوودری:

خانواده های ساکن درروستاها برای امرار معاش باتوجه به شرایط مختلف زندگیشان اکثراًدرخانه های خودعلاوه بر مرغ وخروس ازحداقل یک یاچند راس گوسفند(بزومیش) نیزنگهداری می کنند.
اهالی  روستای اشینه هم به جز دامداران بزرگی که نام بردیم هرکدام درون خانه هایشان چندین راس گوسفندداشته اند تا ازشیر،ماست و دیگرمحصولات ودرنهایت ازگوشت آن بهره ببرند  هر روزصبح یکی از اهالی روستا به عنوان چوپان گوسفندان  را که به زبان محلی به آنها لوودری می گویندبه صحرا می برد وغروب آفتاب به روستا باز می گرداند پس ازبازگشتن ازصحرا به جهت اینکه گوسفندان بیشترچاق وفربه شوندمقداری آذوقه درآخرشان می ریختند.
این روند همچنان ادامه دارد اما به صورت محدودزیرا هم خانوادهایی که بتوانندگوسفندی نگهداری کنندکم شده اند وهم تعداد گوسفندان هرخانه بسیارمحدودشده است.